Apa itu sistem?
R.J. Chorley dlm bukunya Physical Geography: A System Approach menyatakan bahawa sistem ASF sbg satu set angkubah atau unsur yg saling bertindak (berinteraksi) antara satu sama lain.
Ciri-ciri sistem ASF?
1. Mempunyai angkubah / unsur yg saling berinteraksi.
2. Mempunyai sempadan yg jelas.
3. Mempunyai input & output.
4. Mempunyai tenaga / bahan yg boleh keluar masuk drp sempadan.
5. Sentiasa beroperasi utk mencapai tahap keseimbangan / pemulihan kendiri.
Jenis-Jenis Sistem?
1) Sistem terpencil (isolated system)
- mpunyai sempadan yg tertutup.
- x pengaliran keluar-masuk tenaga & bahan ke dlmnya.
- x dlm alam nyata ttp hanya dlm makmal shj.
- cth: gas di dlm tabung uji (test tube).
2) Sistem tertutup (closed system)
- mpunyai sempadan yg ttu.
- hanya benarkan pertukaran & keluar masuk tenaga shj.
- x input-output bahan.
- cth: Bumi dgn Matahari - yakni bumi hanya terima tenaga suria, x bhn.
3) Sistem terbuka (open system)
- mbenarkan kedua-dua bhn & tenaga masuk-keluar menerusi sempadan.
- akan bgerak & beroperasi sehingga mcapai tahap stabil (keseimbangan).
- ini bmakna, input-output bhn & tenaga adalah sama byk.
- byk tdpt dlm alam nyata di peringkat makro & mikro.
- cth: sistem ekologi (makro), dipecahkan lagi ke tahap mikro spt ekosistem hutan, ekosistem daratan, ekosistem tasik/kolam, ekosistem muara, dsb.
Ahli Geografi juga membahagikan ASF kpd;
1) Sistem berstruktur (juga dikenali sbg sistem morfologi)
- tdr drp ciri2 fizikal yg formal yg bgabung mbtuk unit/bhgn fizikal yg beroperasi.
- setiap unit sistem ini mpyai unsur2 yg saling berinteraksi.
- cth: morfologi sistem pantai tdr drp cerun2 pantai, taburan bijian pasir2 pantai, keteguhan pantai, kekuatan ombak, arus, pasang-surut dsb utk mbtuk unit morfologi pantai yg unik.
- proses penting sistem - jika blaku perubahan thdp salah 1 usr/parameternya, usr2 yg lain turut berubah utk mcapai keseimbangan yg baru.
2) Sistem berfungsi (juga dikenali sbg sistem lata)
- bsifat sehala.
- merujuk kpd rantaian sub-sistem yg mengandungi input, storan & output bhn & tenaga.
- output bhn & tenaga dr 1 subsistem dlm sistem ini akan mjadi input kpd subsistem yg lain.
- cth: kitar hidrologi.
- yg penting, dlm sistem lata ini mesti sentiasa wujud 1 jujukan input-output yg berterusan.
3) Sistem interaktif / sistem proses-tindak balas (gabungan sistem bstruktur & sistem bfungsi)
- merupakan jalinan/gabungan/kombinasi antara sistem morfologi & sitem lata yg sama atau bkait rapat antara satu sama lain.
- cth: kemampuan serapan tanih (susupan air ke dlm tanih) merupakan parameter (unsur) penting dlm unit morfologi cerun & pd masa yg sama, ia juga menjadi storan air dlm sistem lata a/bila air yg diserap tanih tsimpan dlm akuifer. Seterusnya, air yg tsimpan dlm akuifer ini akan mengalir mjadi input kpd saliran khususnya sungai yg mjadi komponen penting kpd sistem morfologi.
- di sini wujud kombinasi/ saling-kaitan yg tidak boleh dipisahkan antara sistem morfologi dgn sistem lata.
-
